اگر مشاور رازدار نباشد و اطلاعات شما را در اختیار دیگران قرار دهد، نه تنها سودی برای شما نخواهد داشت بلکه آرامش را از زندگی شما می‌برد. 
 

مقدمه 

انسان ها نیاز دارند تا از دیگران مشاوره بگیرند و از آگاهی های آنها استفاده کنند. این مهم بر کسی پوشیده نیست. اما نباید درب خانه اسرار خود را به روی هر کسی باز کنیم، بلکه باید پیش فردی باشد که علاوه بر عقل، علم و تجربه دارای صفات های اخلاقی دیگری هم باشد. چون نیاز ما به مشاور برای یافتن یک مسیر خوب است،مشاور باید راه شناس باشد تا بتواند یک مسیر خوب را نشان دهد. او باید بتواند از پشت ابرهای تیره یک مسیر هدایت را به ما نشان دهد. 

امام صادق (علیه‌السلام) در مورد خصوصیات فرد مشاور دهنده می‌فرماید: در امور خود در مواردی که دین و مذهب آن را اقتضا می کند، مشورت کن با کسانی که دارای پنج صفت هستند: دارای عقل و علم و تجربه و تقوی بوده، ناصح می باشند و اگر چنین افراد دارای این ویژگی ها را نیافتی سعی کن در پیدا کردن آنها و این عمل سعی را بزرگ بشمار و بعد از سعی و مشورت توکل بر خدا بکن که قطعا توکل تو به خدا منتهی به عمل نیک و شایسته می گردد.[1] 

نکته: انسان با مشورت گرفتن از دیگران،در واقع عقول آنها را به عقل خود اضافه کرده و علوم و تجارب آنان را اخذ می کند، بدون آنکه تجربه کرده باشد یا اینکه درس آن را خوانده باشد.پس شایسته است با افرادی مشورت کنید که دارای روحیات و خصوصیات نیکو هستند. من جمله از آن خصوصیات عبارت اند از…. 
 

1. امین و رازدار باشد

مشاور برای اینکه بتواند در هنگام مشاوره تسلط داشته باشد و راه های حل مشکل را به خوبی بیان کند، باید اطلاعات خود را در اختیار او قرار دهید، اطلاعاتی که دوست ندارید هیچ کسی از آنها آگاه شود. اگر مشاور رازدار نباشد و اطلاعات شما را در اختیار دیگران قرار دهد، نه تنها سودی برای شما نخواهد داشت بلکه آرامش را از زندگی شما می‌برد.  مشاور باید حافظ اسرار مُراجع باشد و از آنها سوء استفاده نکند.[2] 
 
لازم است دو نکته در اینجا بیان کنیم :
نکته اول: رازداری مشاور موجب جلب مراجعان و عدم رازداری موجب عدم اعتماد مراجعان خواهد بود، لذا مشاور باید رازدار باشد.
نکته دوم: فردی را به عنوان م‌اور انتخاب کنید که امانت دار و مورد اعتماد شما باشد. امام علی(علیه‌السلام) در سفارش به فرزندش امام حسن(علیه السلام) فرمودند: انسان رازش را جز به کسی که مورد اعتماد است نباید بسپارد. [3]
 

2. راستگو باشد

گاهی اوقات برای مشاوره تحصیلی یا ورزشی یا خانوادگی…. به مشاور مراجعه می‌شود. اگر مشاور برای دلخوش کردن طرف مقابلش، نقاط مثبت و منفی را به او راست نگوید یا اینکه راهکارهای اشتباه را در مسیر زندگی آنها قرار دهد، این مشاوره ضررش چندین برابر بیشتر از سودش خواهد بود. مشاوره‌ای که صفت صداقت را ندارند همانند سراب هستند که بیشتر باعث فریب شما هستند تا هدایت شما. امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) فرمودند: با دروغگو مشورت مکن؛ زیرا دروغگو مانند سراب، دور را در نظرت نزدیک و نزدیک را دور ن‌ان می‌دهد. [4] 

توجه؛ وقتی در مشاوره، واقعیت ها گفته نشود ممکن است لطمات جبران ناپذیری به فرد زده شود و او را تبدیل به فردی بی فایده در جامعه کند. البته چگونه گفتن آن نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است که مشاور باید با هنر خودش آن را بیان کند. مشاور باید کسب منش صحیح را سرلوحة کار خود قرار دهد و سختکوش و پرتلاش باشد و صداقت را فراموش نکند.[5]
 

3. مورد اعتماد باشد

مشاور باید کسی باشد که در مقایسه با دیگران، بیش از همه به او اعتماد داشته باشید، یعنی فردی باشد که شایستگی مشاوره دادن را داشته باشد. اگر این‌طور نباشد، دارید ندانسته و ناخواسته عرصه‌ سوءاستفاده از خودتان را برای دیگران باز می‌کنید. اگر اعتماد پیدا کردید نسبت به او، هم خودتان آرامش خواهید داشت چون می دانید که راز شما در خطر نیست. هم خود مشتور احساس لذت دارد چون نزد دیگران به درجه مقبولیت رسیده است. 
 

4. شجاعت داشته باشد (ترسو نباشد) 

در واقع کسی که مشاوره می‌دهد به عنوان راهنمای ما در زندگی است. اگر او بصیرت داشته باشد و قدرت شناسایی مسیر را داشته باشد ، اما توان به انتها رساندن کار را نداشته باشد، آن مسیر را به شما نشان نخواهد داد. فردی که شجاعت نداشته با‌ شد، از کاه برای شما کوه می‌سازد و کار ها را بزرگتر از آن چیزی که هستند نشان می‌دهند. مشاور ترسو قطعا قدرت و شجاعت این را ندارد که مشورت کننده را از گرفتاری و مصائب و مشکلات برهاند بلکه راه خروج از آنها را بر مشورت کننده تنگ می سازد و او را گرفتار می‌کند. حضرت علی (علیه السلام) در سفارشی به مالک اشتر فرمودند: با فرد ترسو مشورت نکن زیرا در کارها روحیات را ضعیف میکند [6]

پی نوشت :
[1] شیخ حر عاملی، اثنی عشریه، صفحه 250
[2] الکس هوارد، چالش‌هایی با مشاوره و روان‌درمانی (نقد مشاوره و روان‌درمانی در آستانه‌ی هزاره‌ی سوم)، حسین علیزاده و محمدرضا تمسکی، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، سال چاپ 1388،چاپ سوم، صفحه 115
[3] علامه مجلسی، بحارالانوار ،جلد 77،صفحه 235،ح 3
[4] تمیمی آمدی، غررالحکم ،ح 10351
[5] رابرت‌لوئیس گیبسون و ماریان میشل، مبانی مشاوره و راهنمایی، مترجم باقر ثنائی، تهران :بعثت، سال چاپ: 1380،چاپ سوم، صفحه 275
[6] نهج البلاغه نامه 53